(NDH) Thực tế đáng buồn
là toàn TP HCM mới có 8 dự án nhà ở xã hội được vay vốn ưu đãi từ gói 30.000 tỷ
đồng; 3 dự án nhà ở xã hội thực hiện bằng vốn của doanh nghiệp và 39 dự án nhà ở
xã hội dự kiến triển khai trong 4 năm tới.
Đa số
chủ đầu tư tập trung phát triển nóng ở phân khúc bất động sản cao cấp mà “bỏ
quên” các dự án nhà ở thương mại vừa túi tiền giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 và
nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Điều này tất yếu sẽ gây ra hệ lụy là
“bong bóng” bất động sản nếu như Nhà nước không có chính sách điều tiết hợp lý
về tín dụng, quy hoạch, thuế...
Dù vậy
trong thực tế vẫn có một số ít doanh nghiệp bất động sản chọn nhà ở xã hội là
phân khúc đầu tư. Đơn cử như Công ty Cổ phần TV - TM - DV Địa Ốc Hoàng Quân (Mã
CK: HQC) với định hướng cung ứng ra thị trường tối thiểu 10.000 căn hộ/năm. Đến
nay, Hoàng Quân đã và đang triển khai các dự án nhà ở xã hội như: HQC Plaza,
HQC Hóc Môn, HOF-HQC Hồ Học Lãm, HQC Nha Trang, HQC Phú Tài, HQC Hàm Kiệm, HQC
Bình Minh, HQC Tân Hương, HQC Tây Ninh…
Tại
TP.HCM, HQC Plaza là dự án nhà ở xã hội trọng điểm có tổng vốn đầu tư 1.450 tỷ
đồng, cung ứng cho thị trường 1.735 căn hộ. Đến nay dự án đã nghiệm thu xong
PCCC toàn dự án, đang được Bộ XD kiểm tra và nghiệm thu toàn bộ công trình. Dự
kiến đến cuối tháng 11/2016 dự án nhà ở xã hội quy mô nhất khu vực phía Nam này
sẽ chính thức đưa vào sử dung toàn bộ các hang mục phụ như: hồ bơi, khu gym,
nhà hàng, cà phê...
Công ty
CP đầu tư Nam Phan thuộc Tập đoàn Nam Long (Mã CK: NLG) cũng vừa giới thiệu dự
án nhà ở xã hội Ehomes Phú Hữu tại quận 9 với mức giá khoảng 599 triệu/căn đã
bao gồm thuế và phí bảo trì. Dự án dự kiến cung cấp 1.384 căn hộ diện tích 40 –
60m2 ra thị trường với đầy đủ các tiện ích như cụm thương mại, sân chơi trẻ em,
trường học… Đại diện chủ đầu tư cho biết hiện đã có 500 khách hàng đặt chỗ cho
giai đoạn 1 của dự án và chủ yếu là các đối tương thu nhập trung bình thấp như:
cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước, sĩ quan quân nhân chuyện nghiệp, công
nhân…
Tuy
nhiên, thực tế đáng buồn là các chủ đầu tư như Hoàng Quân hay Nam Long vẫn còn
khá hiếm hoi khi mà toàn TP HCM mới có 8 dự án nhà ở xã hội được vay vốn ưu đãi
từ gói 30.000 tỷ đồng; 3 dự án nhà ở xã hội thực hiện bằng vốn của doanh nghiệp
và 39 dự án nhà ở xã hội dự kiến triển khai trong 4 năm tới.
Trong
khi TP HCM vẫn loay hoay đi tìm lời giải cho bài toán nhà ở xã hội thì tại một
địa phương nằm kề cận là tỉnh Bình Dương đã có câu trả lời. Tính đến nay, Bình
Dương đã xây được 5.000 căn nhà ở xã hội rộng 30m2 (diện tích sàn 20m2 và gác lửng
10m2) được thiết kế khá khoa học, gọn ghẽ. Những căn nhà này được bán rẻ cho
các công nhân trên địa bàn với giá 100 triệu đồng/căn. Người mua chỉ phải trả
trước 20% và các khoản còn lại có thể trả góp trong 3 - 5 năm. Nhờ chính sách
này mà hàng nghìn người thu nhập thấp tại Bình Dương đã có nhà ở.
Mô hình
nhà ở giá 100 triệu đồng của Bình Dương đã thực sự "hấp dẫn" đối với
các tỉnh, thành công nghiệp, quy tụ nhiều công nhân, lao động, người nhập cư
như TPHCM. Chính vì thế, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Lê Văn Khoa vừa yêu cầu Sở
Xây dựng cùng Liên đoàn Lao động Thành phố và các đơn vị liên quan triển khai
thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng về việc tháo gỡ vướng
mắc trong thực hiện chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, tổ
chức, cá nhân, hộ cá thể tham gia xây dựng, cải tạo, nâng cấp nhà trọ cho công
nhân, người lao động thuê.
UBND
TPHCM cũng chỉ đích danh Bình Dương là địa chỉ để Sở Xây dựng và các cơ quan
liên quan phải học kinh nghiệm về thủ tục, quy trình xây dựng nhà ở xã hội bán
cho công nhân, người lao động với giá rẻ...100 triệu đồng/căn để áp dụng trên địa
bàn TP HCM.
Ông
Nguyễn Văn Đực – Phó Chủ tịch HoREA cho rằng hiện có nhiều rào cản cho chính
sách phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam. Đầu tiên là dù có nhiều ưu đãi trong
đầu tư nhà ở xã hội, tiến trình thực hiện và thủ tục hành chính liên quan đến
quá trình lập dự án và xây dựng nhà ở còn phức tạp và tốn nhiều thời gian, khiến
cho các chủ đầu tư không muốn tham gia vào thị trường vốn kém hấp dẫn về thương
mại này.
Theo
quy định, chủ đầu tư chỉ được phép hưởng 10% lợi nhuận, đây là mức thấp so với
lợi nhuận kỳ vọng của các dự án bất động sản khác tại Việt Nam. Do đó trong thực
tế các chủ đầu tư chỉ chú trọng xây dựng phân khúc nhà ở cho những người thu nhập
trung bình và cao, không bị ràng buộc về điều kiện tiếp cận nhà ở và có khả
năng chi trả nhanh hơn, tạo điều kiện quay vòng vốn và thu lợi nhanh.
Bên cạnh
đó, chủ đầu tư không được tự quyết định giá bán, giá thuê nhà mà phải theo mức
trần do địa phương quy định, do đó họ không chủ động được trong chiến lược đầu
tư của mình.
Sự thiếu
hụt nguồn vốn đầu tư dành cho nhà ở xã hội cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn
đến tình trạng hạn chế. Đến thời điểm hiện tại, các dự án nhà ở xã hội chủ yếu
được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách, nhưng nguồn vốn của trung ương và địa
phương dành cho lĩnh vực này vẫn bị giới hạn.
Một điểm
đáng lưu ý là Luật Nhà ở 2005 có quy định 30 – 50% phí sử dụng đất tại địa
phương từ các dự án phát triển nhà ở thương mại cần được sử dụng để phát triển
nhà ở xã hội, tuy nhiên việc thực hiện điều khoản này là chưa khả thi do các địa
phương thường ưu tiên ngân sách cho các nhu cầu khác được đánh giá là cấp bách
hơn.
Nguyên
nhân cơ bản nhất là thiếu quỹ đất dành cho nhà ở xã hội. Sự thiếu hụt quỹ đất
xuất phát từ công tác quy hoạch. Theo quy định 20% diện tích đất trong các dự
án nhà ở phải được dành cho nhà ở xã hội nhưng thực tế quy định này rất bất hợp
lý và không mang tính khả thi.
Ông
Nguyễn Văn Đực cho rằng để nhà ở xã hội thực sự phục vụ nhu cầu của người dân
có khả năng, cần phải thay đổi cách thức thực hiện như: cho phép mở rộng mô
hình nhà ở xã hội theo phương thức thương mại, gọi là nhà bình dân. Doanh nghiệp
đầu tư được áp dụng chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, diện tích căn hộ, chỗ để xe
như nhà ở xã hội, được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất, khi đó giá bán sẽ bằng
hoặc thấp hơn nhà ở xã hội.
“Doanh
nghiệp tự do bán, khách hàng mua không phải qua xét duyệt, cộng với gói hỗ trợ
tài chính từ Nhà nước cho vay mua nhà lãi suất 6 – 8%/năm, người dân sẽ có nhiều
cơ hội sở hữu nhà ở. Nhiều doanh nghiệp sẽ đua nhau tham gia, tích cực áp dụng
khoa học kỹ thuật để giảm giá bán còn 10 – 13 triệu đồng/m2, diện tích 30m2/căn
hộ, tổng giá bán khoảng 300 – 400 triệu đồng/căn, đáp ứng được mong muốn của
Chính phủ, Nhà nước giải quyết được vấn đề nhà ở xã hội cho người dân”, ông
Nguyễn Văn Đực nhận định.
Theo báo người đồng hành